24.10.2015r. uczestniczyłam w Krakowie  w szkoleniu  na temat:  „Neurologopedyczna terapia osób z autyzmem”.

Szkolenie  zostało zorganizowane przez Poradnię  dla Dzieci z Autyzmem i innymi Zaburzeniami Rozwojowymi -placówkę  oferującą  wielospecjalistyczną diagnozę oraz terapię w trybie ambulatoryjnym dla osób z autyzmem, mieszczącą się w Krakowie. Szkolenie  poprowadziły Magdalena Pulchny- Wrona i Elżbieta Satryjan-– terapeutki specjalizujące się w tematyce autyzmu, z wieloletnim doświadczeniem.

Podczas szkolenia zapoznałam się z metodami oceniania poziomu funkcjonowania językowego, ze specyficznymi zasadami pracy neurologopedycznej oraz z technikami pracy terapeutycznej na poszczególnych poziomach funkcjonowania językowego. Atrakcyjną formą szkolenia były ćwiczenia warsztatowe.

Nieprawidłowe nabywanie umiejętności z zakresu mowy i komunikacji jest jednym z podstawowych deficytów występujących u dzieci z diagnozą całościowych zaburzeń w rozwoju. Wiele osób z autyzmem pomimo osiągnięcia dorosłości nie uzyskuje zdolności funkcjonalnego posługiwania się mową. Problemy komunikacyjne często prowadzą do nieadekwatnych wzorców zachowań, takich jak np. agresja czy krzyk. Przyczyny takich zachowań mogą być spowodowane ograniczonym odbiorem bodźców płynących z otoczenia. Nauka mowy często wymaga systematycznej pracy, a także wykorzystania opracowanych i przemyślanych strategii postępowania terapeutycznego. Często do nawiązania komunikacji z osobą z autyzmem wprowadzić należy komunikację wspomagającą i alternatywną.

Powinniśmy uczyć  dziecko jak  komunikować się (system) i dlaczego komunikować się  (interakcja).

            Komunikacja powinna być wielomodalna (łącząca gesty, ilustracje, słowa, przedmioty), która pomaga dziecku szybko nauczyć się zarówno sposobów jak i powodów komunikacji. Reagujmy  na wyrażany przez dziecko zamiar komunikowania się zawsze, gdy tylko jest to możliwe, bez względu na to, czy posługuje się ono słowem mówionym, gestem, ilustracją, przedmiotem, itp.

            Szczególnie w przypadku małych dzieci wspomaganie komunikacji jest bardzo ważne. Nieodzownym warunkiem komunikacji z dzieckiem jest posługiwanie się tym samym systemem. Wymiana powinna dotyczyć gestów, znaków, dźwięków zrozumiałych dla dziecka. Interakcje z małym dzieckiem należy budować głównie poprzez zabawę, ale przemyślaną, nie spontaniczną. 

            Terapeutki prowadzące szkolenie zwróciły uwagę na wykorzystanie  nowych technologii w terapii autyzmu.

Nowe technologie zawładnęły terapią i pewnym krokiem wkraczają w świat diagnozy autyzmu. Co jednak ciekawe komputery powoli zaczynają odchodzić do lamusa na rzecz coraz powszechniejszych aplikacji na tablety. Z przeprowadzonych przez nich badań wynika, że nowe technologie mają istotną wartość w procesie terapii, przyczyniając się do osiągania postępów rozwojowych. Zdanie to wydają się podzielać również terapeuci, którzy coraz częściej sięgają po nowoczesne rozwiązania w trakcie prowadzonych przez siebie zajęć oraz rodzice aktywnie poszukujący nowoczesnych rozwiązań, które mogą pomóc im dzieciom.

Jak się okazuje, jednym z najczęściej wybieranych obecnie na świecie rozwiązań wykorzystywanych jako wsparcie terapii osób autystycznych są urządzenia dotykowe. Szybkość, z jaką uzupełniają one gamę narzędzi wykorzystywanych w terapii jest wręcz zadziwiająca. Zainteresowanie nie omija również środowiska naukowego – powstają pierwsze badania, publikacje a nawet całe konferencje poświęcone tylko i wyłącznie roli urządzeń dotykowych w terapii.

Interwencja AAC oferuje szeroki zakres możliwości, które w sposób wizualny, strategiczny i systemowy mogą usprawnić funkcjonowanie społeczno- komunikacyjne osób z ASD.W czesne oddziaływanie terapeutyczne w przypadku dzieci z autyzmem powinny być skierowane na jak najszybsze odbudowanie procesu nabywania kompetencji komunikacyjnych i umożliwienie odnalezienia systemu porozumiewania się z otoczeniem.

Określenie „komunikacja alternatywna i wspomagająca” sprawia wrażenie, że jest to ostateczne rozwiązanie w terapii mowy. Dlatego też często interwencja AAC jest wprowadzana niechętnie, nawet, gdy zaburzenia komunikacyjne znacząco wpływają na rozwój poznawczy, emocjonalny i społeczny dziecka. Brak wiedzy sprawia, że pojawiają się opinie jakoby AAC hamowało czy całkowicie uniemożliwiało produkcję mowy werbalnej. Rodzice boją się tego, że ich dziecko nie będzie mogło posługiwać się „naturalną” mową. Bezradność oraz strach mogą być wywoływane przez specjalistów, którzy bez odpowiedniej wiedzy na temat pozytywnych wpływów AAC na rozwój dziecka, wprowadzają błędne przekonania, wzmagając tym samym obawy rodziców.

Jak wykazują najnowsze badania, wprowadzenie AAC jest dla dziecka szansą na rozwój komunikacji, umiejętności językowych a przede wszystkim szansą na rozwój mowy werbalnej, którą posługujemy się na co dzień.

Komunikacja alternatywna (AAC)nie hamuje rozwoju  mowy. Wręcz przeciwnie, korzystnie wpływa na jej rozwój.

Bibliografia:

·         Materiały szkoleniowe

·         „Autyzm i AAC .Alternatywne i wspomagające sposoby porozumiewania się w edukacji osób z autyzmem, pod red. B.B. Kaczmarek, A. Wojciechowskiej, Kraków2015